Większość umów kredytowych, zawartych przed 2023 r., opartych o zmienną stopę procentową, zawiera regulacje uzależniające wysokość raty kredytu od wartości wskaźnika WIBOR. Warto więc wiedzieć co to jest WIBOR i kto steruje wysokością WIBOR. Wskaźnik WIBOR (Warsaw Interbank Offer Rate) jest to stopa procentowa, po jakiej banki udzielają pożyczek innym bankom, ustalana w każdy dzień roboczy, o godz. 11:00.
Z uwagi na fakt, że WIBOR ma istotny wpływ na wysokość raty kredytowej, warto uzmysłowić sobie kto dokładnie reguluje WIBOR i od czego zależy, że WIBOR rośnie.
Sprawdź również: pomoc złotówkowiczom
Czemu WIBOR rośnie?
Obecna sytuacja w kraju, z pewnością powoduje, że wielu kredytobiorców zadaje sobie pytanie, po co jest WIBOR, czemu tak właściwie WIBOR rośnie, kto steruje WIBOREM i jaki dokładnie wpływ na ratę kredytu ma WIBOR.
Kto ustala WIBOR? Instytucje odpowiedzialne za określanie wysokości stawek WIBOR to największe banki krajowe tzw. dilerzy rynku pieniężnego. W znacznie mniejszym stopniu na wzrost WIBOR wpływają natomiast czynniki z finansowych rynków światowych i krajowego.
Procedura regulowania WIBOR jest dość złożona, w dużym uproszczeniu można wskazać, że WIBOR oblicza się z uwzględnieniem średniej arytmetycznej ze stóp procentowych wskazanych przez banki. Sam proces ustalania wysokości stawki WIBOR nosi miano fixingu i polega na tym, że banki – dilerzy rynku finansowego – przedstawiają dane dotyczące własnej stawki procentowej.
Następnie, już po tym jak każdy z banków zgłosi swoją propozycję stopy procentowej przez każdy tzw. agent kalkulacyjny odrzuca dwie najwyższe i dwie najniższe oferty (w przypadku gdy w fixingu bierze udział co najmniej 10 banków – co powinno być regułą), a z pozostałych wylicza się średnią arytmetyczną. Jeżeli w procesie wyliczania WIBOR bierze udział 8-9 banków, agent odrzuca po jednej skrajnej wartości, w przypadku gdy banków jest jeszcze mniej w ogóle nie dokonuje się odrzucenia skrajnych wartości stawki procentowej.
Czy banki zarabiają na WIBOR?
Wielu kredytobiorców z pewnością zastanawia się, czy banki zarabiają na WIBOR? Biorąc pod uwagę, że w kredytach o zmiennej stopie procentowej, WIBOR wpływa na ratę kredytu w ten sposób, że wzrost wartości tego składnika prowadzi do wzrostu raty kredytowej, którą należy zapłacić, może wydawać się, że banki zarabiają na WIBOR.
W praktyce problem ten jest nieco bardziej złożony. Banki przez lata utrzymywały bowiem, że nie zarabiają na WIBOR, a jedynie na marży kredytu. Zgodnie ze stanowiskiem banków rolą WIBOR nie jest powiększenie dochodów banku, ale jedynie zwrócenie kosztów pozyskania przez bank środków do wypłaty kredytu. Obecnie coraz częściej pojawiają się głosy poddające w wątpliwość takie stanowisko i sugerujące, że koszty pozyskania pieniądza dla banków (np. z depozytów bankowych) są niemal zerowe, a WIBOR stanowi dodatkowy zarobek banku.
Likwidacja WIBOR, a kredyt hipoteczny
Z początkiem 2023 r. wskaźnik WIBOR jest stopniowo zastępowany nowym wskaźnikiem tzw. WIRON. Data, w której nastąpi całkowita likwidacja WIBOR z umów kredytowych ustalona została na 2027 r. Oznacza to, że kredytobiorcy, którzy zawarli umowy kredytu przed styczniem 2023 r. w dalszym ciągu powinni uzależniać wysokość raty kredytowej od zmiany wartości wskaźnika WIBOR. Przez najbliższe 2 lata wprowadzana likwidacja WIBOR nie wpłynie więc istotnie na kredyty hipoteczne z roku 2022 i wcześniejszych. Warto więc na bieżąco śledzić dane dotyczące aktualnego WIBOR, gdyż w najbliższych miesiącach w dalszym ciągu informacje te będą miały decydujący wpływ na wysokość raty kredytu. Dane o aktualnym WIBOR można obserwować stronie internetowej, dostępnej pod adresem https://gpwbenchmark.pl/, prowadzonej przez GPW Benchmark S.A. – administratora stawek WIBOR.
Wraz z 2027 r., najprawdopodobniej, jeżeli nie dojdzie w międzyczasie do istotnych zmian w obowiązujących przepisach, banki będą zawierały aneksy do umów kredytowych z kredytobiorcami w ten sposób, że miejsce postanowień dotyczących WIBOR, zajmą postanowienia związane ze wskaźnikiem WIRON.
Stopy procentowe a WIBOR: jak są ze sobą powiązane?
Kto ustala stopę procentową? Wysokość stóp procentowych ustala Rada Polityki Pieniężnej, czyli organ decyzyjny Narodowego Banku Polskiego.
Jak WIBOR działa na oprocentowanie kredytu w banku? W kredytach o zmiennej stopie procentowej wskaźnik WIBOR w istotny sposób wpływa na wysokość oprocentowania. Wysokość oprocentowania przekłada się natomiast bezpośrednio na wartość miesięcznej raty kredytu, do której zapłaty zobowiązany jest kredytobiorca.
Wysokość oprocentowania kredytu można obliczyć na podstawie wzoru:
aktualna stawka WIBOR (najczęściej WIBOR 3M lub 6M)
+
marża banku określona w umowie kredytowej
=
wartości oprocentowania kredytu hipotecznego.
Z uwagi na fakt, że marża banku w przeważającej liczbie przypadków jest wartością stałą, wszelkie zmiany wysokości raty kredytu zależą od zmiennej stawki WIBOR.
Autor: radca prawny Maciej Fiedorowicz WA-15162