Temat dotyczący WIBOR-u w umowach kredytów złotówkowych to ostatnio temat dosyć głośny. Rosnące raty kredytowe sprawiły, że część z kredytobiorców zaczęło szukać możliwości ich zmniejszenia. Jedną z nich jest możliwość podważenia umowy kredytowej opartej o WIBOR.
Co to jest WIBOR?
WIBOR (ang. Warsaw Interbank Offered Rate) to referencyjna wysokość oprocentowania pożyczek na polskim rynku międzybankowym. Wskaźnik WIBOR stanowi element oprocentowania większości kredytów udzielanych w złotówkach. WIBOR nie jest wskaźnikiem stałym. Jego wysokość publikowana jest w każdym dniu roboczym o godz. 11.00 na stronie organu nadzorującego ten proces – GPW Benchmark S.A. Możemy wyróżnić WIBOR 3M (aktualizowany co 3 miesiące) oraz WIBOR 6M (aktualizowany co 6 miesięcy).
Jaką rolę pełni WIBOR dla kredytów gotówkowych?
Oprocentowanie kredytu hipotecznego może być oparte na stałej lub zmiennej stopie procentowej. Znaczna część umów kredytu zawieranych w ostatnich latach posiada oprocentowanie zmienne, które wyznaczane jest w oparciu o stałą marżę banku oraz zmienną stopę referencyjną WIBOR. Wskaźnik WIBOR występuje nie tylko w przypadku umów kredytów hipotecznych, ale również w umowach kredytów gotówkowych o oprocentowaniu zmiennym. Zmiana wskaźnika WIBOR wpływa na wysokość oprocentowania kredytu, a zatem na koszt kredytu. Jeżeli WIBOR wzrasta, wzrasta także rata kredytu. Spadek WIBOR obniża zaś oprocentowanie i koszt kredytu.
Czy można podważyć WIBOR?
Wskaźnik WIBOR obliczany jest, nie na podstawie rzeczywistych transakcji między bankami, a na podstawie transakcji deklaratywnych, które w rzeczywistości nie mają miejsca. Wobec czego podnosi się, że jest to wskaźnik nieuczciwy i ustalany sztucznie wyłącznie na potrzeby ustalania oprocentowania kredytów.
Jest to jeden z argumentów wskazujący na zasadność podważenia umowy z WIBOR, lecz nie jedyny. Wskazuje się również, że w wielu przypadkach kredytobiorcy nie otrzymali w ogóle regulaminu ustalania tego wskaźnika. Co więcej, informacje przekazywane kredytobiorcom, do momentu podpisania umowy kredytu, nie były wystarczające z punktu widzenia jasnej informacji o ryzykach związanych z tym produktem.
Jakie są podstawy do podważenia umowy kredytowej opartej o WIBOR?
Klauzule niedozwolone (inaczej abuzywne) w myśl art. 3851 kodeksu cywilnego to postanowienia umowne zawarte w umowie między konsumentem a przedsiębiorcą, które spełniają poniższe warunki:
- nie zostały indywidualnie uzgodnione;
- kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszają jego interesy;
- nie dotyczą postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.
Okazuje się, że za taką niedozwoloną klauzulę może uchodzić WIBOR, bowiem nie odzwierciedla on realnych kosztów pozyskania kapitału przez bank. WIBOR nie jest wskaźnikiem rynkowym, adekwatnym oraz niepodatnym na manipulacje. W sprawach dotyczących WIBOR-u w umowach kredytów złotowych poruszana jest także kwestia właściwego wypełnienia obowiązku informacyjnego przez bank. Bank przez zawarcie umowy kredytu powinien szczegółowo poinformować przeszłego kredytobiorcę o wszelkich ryzykach związanych z zaciąganym kredytem. Informacja ta powinna być wyrażona w sposób jasny i jednoznaczny.
Klauzula oparta na WIBOR a unieważnienie umowy kredytu
Wydaje się, że szansa na to, iż sądy zaczną uznawać klauzulę opartą na WIBOR za niedozwolone postanowienia umowne są znaczne. W takim wypadku otwierałoby to drogę kredytobiorcom do unieważnienia umowy. W wypadku uwzględnienia powództwa o unieważnienie umowy, kredytobiorca mógłby domagać się zwrotu wszystkiego co wpłacił do banku w związku z umową kredytu.
Jakie są zalety podważenia umowy z WIBOR w 2024 r.?
W przypadku podważenia WIBOR możemy mówić albo o jego wyeliminowaniu z umowy i trwaniu umowy nadal, albo też o unieważnieniu całej umowy kredytu. W przypadku usunięcia WIBOR z umowy dalej kredytobiorca będzie spłacał raty kredytu, lecz będą one zdecydowanie niższe. Co więcej, możliwy jest zwrot nadpłaconych wcześniej rat kredytu. Dzięki czemu kredytobiorca może szybciej spłacić kredyt. Zaletą usunięcia WIBOR jest to, że raty kredytu nie dość, że będą niższe, to nie będą one uzależnione od zmiennego wskaźnika WIBOR.
W przypadku uznania, że cała umowa jest nieważna, strony zobowiązane będą do zwrotu wszystkiego co sobie wzajemnie świadczyły. Rozwiązanie to jest korzystne zwykle dla kredytobiorców, które spłacili już kapitał kredytu.
Konsekwencje podważenia umowy z WIBOR
Jedno z pierwszych pytań zadawanych przez kredytobiorców rozważających podważenie swojej umowy kredytowej to pytanie o korzyści się z tym wiążące i szanse powodzenia. Usunięcie WIBOR z umowy wiąże się z tym, że oprocentowanie zamiast z marży i WIBOR (który na początku 2024 r. wynosi niemal 6%! a jeszcze w 2021 r. nie przekraczał 1%) będzie oparte na samej marży banku. Sprawi to, że raty kredytu drastycznie spadną. Możliwe jest także ustalenie nieważności całej umowy kredytu. Takie rozwiązanie z kolei sprawia, że umowę traktuje się tak jakby nie została ona w ogóle zawarta.
Co do szans powodzenia sprawy o WIBOR to orzecznictwo nie jest w tej mierze jeszcze ukształtowane. Częściowo znaczenie będzie tu miało orzecznictwo wypracowane na gruncie umów kredytów frankowych, które obecnie są w znacznej większości uznawane przez sądy za wadliwe i unieważniane. Z pewnością w pierwszym kroku warto przeanalizować zapisy umowy kredytu, aby wiedzieć czy w ogóle istnieje możliwość jej podważenia i finalnie unieważnienia WIBOR.
Usunięcie WIBOR-u z umowy kredytowej – pomoc prawna 2024
Pomoc doświadczonej kancelarii prawnej w sprawach dotyczących WIBOR jest zwykle nieodzowna. Sprawy WIBOR to bowiem sprawy skomplikowane, wymagające doświadczenia i gruntownej znajomości przepisów prawnych. Wskazać należy, że kancelaria Lex Wibor od kilkunastu lat zajmuje się sprawami z zakresu prawa bankowego. Pomagamy na każdym etapie sprawy, od analizy umowy i pozyskanie dokumentacji z banku, po sprawę sądową. Kancelaria Wibor oferuje analizę umowy kredytu złotówkowego zupełnie za darmo. Dlatego też jeżeli zastanawiasz się, czy możesz coś zrobić z rosnącymi ratami kredytu to warto skorzystać z bezpłatnej porady doświadczonych prawników z kancelarii Lex Wibor, którzy wskażą możliwości działania.