W ostatnich latach w Polsce można było spotkać się z coraz większą krytyką wskaźnika WIBOR. Kredytobiorcy uznawali go za mało przewidywalny i transparentny, a coraz więcej środowisk prawnych podnosi, że postanowienia WIBOR w umowach kredytowych mogą mieć charakter abuzywny. Nie może więc dziwić, że na szczeblu rządowym podjęto działania zmierzające do zastąpienia tego wskaźnika innym. Jeszcze pod koniec 2022 r. rozpoczęło się stopniowe przejście z WIBOR na WIRON, co miało na celu zwiększenie stabilności i transparentności rynku finansowego.
Dzisiejszy artykuł poświęcony zostanie takim tematom jak różnice w obliczaniu WIBOR i WIRON, jaki jest wpływ WIRON na kredyty hipoteczne, jak przejście z WIBOR na WIRON, czy jak WIRON zmienia rynek finansowy?
Jakie są kluczowe różnice między WIBOR a WIRON?
Jakie są różnice WIBOR i WIRON? Oba wskaźniki co prawda pełnią zbliżoną rolę referencyjnych stóp procentowych, ale różnią się zasadniczo zarówno metodologią ustalania, jak i przeznaczeniem.
WIBOR jest wskaźnikiem, który wskazywał średnie oprocentowanie pożyczek udzielanych przez banki innym bankom na rynku międzybankowym. Jego wartość ustalana była na podstawie deklaracji banków, które informowały, po jakiej stopie procentowej były gotowe pożyczać pieniądze (tzw. procedura fixingu). Problemem WIBOR-u jest jego podatność na manipulacje, a także to, że nie odzwierciedla on rzeczywistej aktywności na rynku, ponieważ w wielu przypadkach transakcje międzybankowe odbywają się rzadko, a ich stopy procentowe nie były reprezentatywne.
WIRON, natomiast opiera się na rzeczywistych transakcjach na rynku pieniężnym, co sprawia, że jest bardziej obiektywnym wskaźnikiem. Jest to wskaźnik oparty na transakcjach depozytowych z rynku międzybankowego, które są rzeczywiście realizowane. Zmiana polega na tym, że zamiast szacunków banków, wskaźnik jest tworzony w oparciu o rzeczywiste dane rynkowe, co minimalizuje ryzyko manipulacji. To sprawia, że WIRON miał w założeniu być bardziej wiarygodny i lepiej odzwierciedlać aktualne warunki rynkowe.
Czy WIRON zastąpi WIBOR we wszystkich umowach?
Zgodnie z pierwotnym planem, WIRON miał zastąpić WIBOR w większości umów, co miało nastąpić do końca 2025 r. Zmiana ta miała pierwotnie dotyczyć głównie nowych umów kredytowych i pożyczkowych, które byłyby zawierane po wprowadzeniu WIRON. Dla już istniejących umów kredytowych, przejście na nowy wskaźnik miało mieć charakter stopniowy. Obecnie wiadomo, że nie uda się sprostać pierwotnym założeniom. Nowy wskaźnik referencyjny nie został jeszcze ustalony i wcale nie ma gwarancji, że będzie to WIRON. Reforma wskaźników finansowych wciąż trwa i pozostaje nam czekać na jej finalny efekt.
Jak przejście na WIRON wpłynie na kredytobiorców?
Jednym z głównych powodów, dla których wprowadzono WIRON, było dążenie do większej przejrzystości rynku i zapewnienia kredytobiorcom bardziej sprawiedliwych warunków. WIRON miał w założeniu zminimalizować ryzyko manipulacji, które w przeszłości mogło występować przy ustalaniu WIBOR-u i doprowadzić do większej stabilności rat kredytowych.
Pierwsze kredyty oparte na WIBOR wprowadzone zostały latem 2023 r. W efekcie okazało się jednak, że wpływ WIRON na oprocentowanie kredytów nie jest tak daleko idący jak pierwotnie zakładano. Mechanizm obliczania WIRON nie wpłynął na znaczące obniżenie oprocentowania kredytu, a sens wprowadzenia tego wskaźnika do kolejnych umów kredytowych zaczął być z czasem coraz głośniej podważany.
Dlaczego wprowadzono wskaźnik WIRON?
Zmiana WIBOR na WIRON miała pomóc kredytobiorcom. Porównanie WIBOR vs WIRON zdawało się gwarantować, że kredyt WRON będą korzystniejsze i bardziej transparentne. Miały być one przede wszystkim stabilniejsze i mniej podatne na manipulacje. Obecnie prowadzona reforma WIBOR ma na celu znalezienie innego, optymalnego wskaźnika, który będzie można bezpiecznie stosować w umowach kredytowych.
Sprawa o WIBOR – wsparcie kancelarii prawnej
Nie może więc dziwić coraz większe zainteresowanie pozwami o unieważnienie WIBOR. W sprawach taki warto skorzystać z profesjonalnego podmiotu, jakim jest kancelaria WIBOR. Wstępną wartość możliwego do uzyskania roszczenia można wyliczyć za pomocą prostego w obsłudze narzędzia, jakim jest kalkulator WIBOR.
Autor: radca prawny Maciej Fiedorowicz, nr wpisu WA-15162