SPRAWDŹ ILE MOŻESZ ODZYSKAĆ
Skip to content

Sygnalista a WIBOR

Data ostatniej aktualizacji:

Sygnalista a WIBOR

W dniu 23 października 2019 r.  weszła w życie Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1937 w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii (dalej jako: Dyrektywa). Dyrektywa dotyczy ochrony tzw. sygnalistów. Chociaż jej przepisy wciąż nie zostały wprowadzone do polskiego porządku prawnego, coraz częściej spotykamy się z działaniami sygnalistów, w tym w zakresie nieprawidłowości przy ustalaniu wskaźnika referencyjnego WIBOR. Po wprowadzeniu stosownych regulacji w ustawie o ochronie sygnalistów z pewnością przypadki takich działań będą częstsze.

Kim są sygnaliści? – czy umowa oparta o wskaźnik WIBOR to sprawa dla sygnalisty?

Starając się wytłumaczyć pojęcie sygnalisty, najprościej wskazać można, że są to osoby, które dokonują zawiadomienia przełożonych (czy inne organy) o nieprawidłowościach występujących w zakładach pracy. Sygnalistami najczęściej są pracownicy danej instytucji, choć nie jest to wymóg konieczny. Zdarza się bowiem, że rolę sygnalisty pełni osoba pośrednio związana z daną jednostką np. klient, czy osoba współpracująca na innej podstawie niż umowa o pracę.

Czy sygnaliści mogą zgłaszać WIBOR? – czy kredytobiorca, który zgłasza do sądu nieprawidłowość działań podejmowanych przez bank to sygnalista?

W zakresie spraw WIBOR nasuwa się zasadne pytanie, czy sygnaliści mogą zgłaszać nieprawidłowości w związku z umowami kredytowymi WIBOR. Doświadczenia ostatnich miesięcy wskazują, że jak najbardziej jest to możliwe i w rzeczywistości praktykowane.

W 2023 r. głośno było o kolejnych anonimowych donosach na WIBOR. Te anonimowe donosy na WIBOR pochodzą najczęściej od byłych lub obecnych pracowników banków. Anonimowe donosy na WIBOR z początku 2023 r. dotyczyły Santander Bank, ale stawiane w nich zarzuty mogłyby mieć analogiczne zastosowanie do wszystkich banków udzielających kredytów WIBOR.

W treści donosów sygnaliści zarzucali szereg nieprawidłowości w związku z WIBOR. W pierwszej kolejności wskazywano na brak transparentności przy wyliczaniu stawki WIBOR. Wysokość WIBOR z założenia odpowiadać ma stopie procentowej po jakiej banki udzielają sobie pożyczek. Sygnaliści podnoszą natomiast, że takie transakcje pomiędzy bankami należą do rzadkości, a tym samym w praktyce wskaźnik WIBOR wyliczany jest w oparciu o założenia hipotetyczne. Nie ma się co dziwić takim działaniom, każdy złotówkowicz zdaje sobie sprawę, że kredyt WIBOR mogą być abuzywne i w związku z tym kredytobiorcom WIBOR mogą przysługiwać roszczenia jak te, które wnoszą frankowicze. 

Co interesujące pierwsze zgłoszenie sygnalisty dotyczące WIBOR miało miejsce w 2022 r. i nie zostało skierowane do instytucji krajowej, ale do Europejskiego Urzędu Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych. W zgłoszeniu tym zarzucono, że wskaźnik WIBOR nie spełnia kryteriów europejskiego rozporządzenia BMR, które wymaga żeby stawki referencyjne (a do nich zalicza się WIBOR) spełniały warunki rynkowości, adekwatności i reprezentatywności.

Pozew o WIBOR – czy manipulacja przy kredycie to sprawa dla sygnalisty złotówkowicza

Anonimowe donosy na WIBOR, które w coraz większym zakresie wpływają do europejskich i krajowych instytucji finansowych mogą stanowić wymierne wsparcie dla kredytobiorców pozywających banki o WIBOR. Obecnie brak jest spraw prawomocnie zakończonych, nie dysponujemy więc jeszcze wyrokami WIBOR, niemniej w każdym miesiącu zakładane są kolejne sprawy związane ze zmienną stopą oprocentowania bazującą na WIBOR przeciwko bankom. Z pewnością metodologia ustalania wibor nie wyklucza, a wręcz zwiększa prawdopodobieństwo tego, że klauzule WIBOR mogą zostać uznane za abuzywne. W zakresie stawki referencyjnej WIBOR zarzuca się głównie, że wskaźnik ten jest podatny na manipulacje. Wiele spraw dotyczących kredytów WIBOR dopiero czeka na rozpoznanie, brak jest jeszcze jednolitej linii orzeczniczej w sporach o WIBOR. 

Prawnik frankowy – kancelaria pomoże również w sprawie wyroku WIBOR

Wnosząc pozew w sprawie WIBOR kredytobiorcy przysługują dwa podstawowe roszczenia. Pierwszym z nich jest roszczenie o usunięcie WIBOR z umowy kredytowej. Doprowadziłoby to do sytuacji, w której umowa byłaby dalej ważna, ale kredytobiorca płaciłby znacznie niższe raty (odpadłaby część raty związana z oprocentowaniem wyliczanym w oparciu o WIBOR). W praktyce doszłoby więc do zwrotu WIBOR kredytobiorcy.

Drugim z roszczeń wobec WIBOR-u jest żądanie unieważnienia umowy kredytowej WIBOR. Jest to zarazem roszczenie dużo dalej idące i znacznie korzystniejsze dla kredytobiorcy. Jeżeli sąd uwzględni zarzuty wobec WIBOR-u, to uzna umowę za nieważną w całości. Unieważnienie umowy kredytu złotówkowego obligowałoby bank do zwrotu kredytobiorcy wszystkich wpłaconych przez niego środków. Dotyczyłoby to przede wszystkim rat wraz z odsetkami, ale też prowizji, czy innych opłat manipulacyjnych. Kredytobiorca musiałby zwrócić bankowi jedynie czystą kwotę faktycznie wypłaconego kapitału.

Kancelaria WIBOR z pewnością pomoże w zakresie ustalania wskaźnika WIBOR jako nieważnego. W sprawach tego rodzaju niejednokrotnie stawiane są zarzuty, że fakt ustalania przez banki WIBOR nie wyklucza możliwości manipulacji tym wskaźnikiem. Manipulacja wskaźnikiem WIBOR polegać ma na ryzyku zmowy na rynku międzybankowym w zakresie ustalania tego wskaźnika.

Autor: radca prawny Maciej Fiedorowicz, nr wpisu WA-15162


Sebastian Frejowski

Doktor nauk prawnych

Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Stypendysta Królowej Holenderskiej oraz Académie de droit international de La Haye, EUI we Florencji. Posiada kilkunastoletnie doświadczenie w prowadzeniu spraw przed sądem w tym w sprawach precedensowych (spory frankowe, , opcje walutowe, wskaźnik Libor). Specjalizuje się w prawie bankowym, rynku kapitałowym, prawie papierów wartościowych. Doradza zarządzającym funduszami, towarzystwom funduszy inwestycyjnych oraz domom maklerskim w sprawach szeroko pojętego rynku finansowego. Prowadzi obsługę prawną podmiotów rynku kapitałowego, w tym spółek publicznych notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych i New Connect. Jest autorem i współautorem kilkunastu artykułów związanych z rynkiem kapitałowym, rynkiem papierów wartościowych w tym wystąpień do organów ochrony prawnej (KNF, UOKIK).

Oceń artykuł:

Średnia ocen użytkowników: 5.0

(Na podstawie 198 opinii)

Inne wpisy z tej kategorii

Kredyt hipoteczny – oprocentowanie stałe czy zmienne?

Kredyt hipoteczny – oprocentowanie stałe czy zmienne?
Wielu kredytobiorców wobec problemu wysokich kosztów oprocentowania kredytu zadaje sobie pytanie o to czy opłaca się przejść z oprocentowania zmiennego...

Kto ustala WIBOR?

Kto ustala WIBOR?
WIBOR to wskaźnik obecny m.in. w umowach kredytów złotówkowych o zmiennym oprocentowaniu. Od wysokości wskaźnika WIBOR zależy rata naszego kredytu....

Refinansowanie kredytu hipotecznego – co to jest kredyt refinansowy?

Refinansowanie kredytu hipotecznego – co to jest kredyt refinansowy?
Zawierając umowę kredytu hipotecznego wiążemy się stosunkiem prawnym z bankiem na wiele lat. W tym okresie może dojść do różnego...