W ostatnim czasie coraz więcej w przestrzeni publicznej mówi się o wskaźniku WIBOR, w szczególności o jego wadliwości. Po sukcesach frankowiczów w sporach z bankami coraz więcej kredytobiorców posiadających kredyty złotówkowe analizuje swoje umowy kredytowe w poszukiwaniu klauzul niedozwolonych. Za taką w umowach kredytu ze zmiennym oprocentowaniem można uznać regulacje wskaźnika WIBOR, którego cechy budzą coraz więcej kontrowersji. Czy istnieją banki manipulujące stawkami WIBOR?
Skandale stawkami WIBOR
Wskaźnik WIBOR to referencyjna wysokość oprocentowania pożyczek na polskim rynku międzybankowym. Innymi słowy jest to wysokość oprocentowania, po jakiej banki nawzajem pożyczają sobie pieniądze. WIBOR wyznaczany jest jako średnia arytmetyczna wielkości oprocentowania podawanych przez największe banki działające w Polsce, po odrzuceniu wielkości skrajnych. WIBORustalany jest w każdy dzień roboczy o godzinie 11:00.Wskaźnik WIBOR można podzielić na WIBOR 3M oraz WIBOR 6M.
WIBOR 3M to wskaźnik określający wysokość oprocentowania kredytów i pożyczek na rynku,na okres 3 miesięcy. Z kolei wskaźnik WIBOR 6M analogicznie określa wysokość oprocentowania kredytów i pożyczek udzielanych między bankami na okres 6 miesięcy.
Zarówno ekspertom, jak i kredytobiorcom nasuwają się wątpliwości czy wskaźnik WIBOR jest obiektywny, reprezentatywny oraz czy odzwierciedla rzeczywisty koszt pozyskania pieniądza przez banki. Wskazać należy, że WIBOR ustalany jest wyłącznie na podstawie deklaracji dziesięciu największych banków w Polsce, a nie rzeczywistych transakcji. Tak więc sam sposób ustalania wysokości wskaźnika WIBOR budzi sporo kontrowersji i podejrzenia o manipulacje w celu zawyżania jego poziomu.
Jakie banki były zaangażowane w manipulację stawkami WIBOR? Banki oskarżane o manipulację stawkami WIBOR to podmioty, które są uczestnikami panelu WIBOR, czyli największe polskie banki. Proces fixingu WIBOR jest dokonywane przez następujące banki: BGK, BNP Paribas, Citi Handlowy, Millennium Bank, Bank Pekao, Santander Bank, Deutsche Bank, ING, mBank i PKO Bank Polski.
Naruszenie uczciwej konkurencji przez banki,
Jakie były konsekwencje prawne dla banków manipulujących stawkami WIBOR? Konsekwencje prawne manipulacji stawkami WIBOR zostały określone prawem unijnym.Ustalenie wskaźnika WIBOR odbywa się zgodnie z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu Parlamentu i Rady Unii Europejskiej nr 2016/1011 w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych (BMR). Manipulacja wskaźnikiem referencyjnym WIBOR jest czynem zabronionym przepisami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej nr 596/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 roku w sprawie nadużyć na rynku.
Badania nad manipulacją stawkami WIBOR przez banki
Jakie działania podjęły instytucje nadzorcze w związku z manipulacją stawkami WIBOR? Od 30 czerwca 2017 r. administratorem wskaźnika WIBOR jest GPW Benchmark kontrolowany przez Komisję Nadzoru Finansowego. Komisja Nadzoru Finansowego zaprzeczyła doniesieniom o manipulacji przez banki wskaźnikiem WIBOR. Żadnym podmiotom nie udowodniono, ani nawet nie uprawdopodobniono manipulacji wskaźnikiem WIBOR.
Pomimo, że największe instytucje finansowe uważają, że nie doszło do manipulacji stawkami WIBOR przez banki, część z kredytobiorców złotówkowych już teraz zdecydowała się na podważenie umów kredytowych w sądzie. Oprócz wątpliwego sposobu ustalania WIBOR istnieje szereg innych argumentów przemawiających za wadliwością umów kredytów złotówkowych. Sprawy sądowe zmierzać będą do usunięcia zapisów dotyczących WIBOR, co wpłynie na zmniejszenie raty kredytu, jak również na unieważnieniu całej umowy kredytowej, analogicznie jak ma to miejsce w przypadku kredytów frankowych.
Kancelaria WIBOR świadczy usługi polegające na pomocy w unieważnieniu WIBOR. Dodatkowo dzięki narzędziu – kalkulator WIBOR kredytobiorca złotówkowy może obliczyć korzyści jak zyska podważając postanowienia WIBOR w swojej umowie.