Wskaźnik WIBOR to najpopularniejsza stawka oprocentowania w umowach kredytów złotówkowych ze zmienną stopą procentową. Obecnie coraz głośniej mówi się o tym, że wskaźnik WIBOR jest wadliwy, jak też o tym, że za kilka lat zostanie zlikwidowany. Jakie są alternatywny dla WIBOR w umowach kredytowych?
Sprawdź również: pozew o WIBOR
Jakie są dostępne alternatywy dla WIBOR w umowach kredytowych?
Termin likwidacji wskaźnika WIBOR został wyznaczony na koniec 2027 roku. Dotychczas wskazywano, że w miejsce wskaźnika WIBOR miał zostać wybrany wskaźnik WIRON, który wcześniej znany był jako WIRD (Warszawski Indeks Rynku Depozytowego). Jednak zgodnie z najnowszym komunikatem Narodowej Grupy Roboczej (NGR) wskaźnikiem, który zastąpi ostatecznie WIBOR niekoniecznie musi być WIRON. NGR zastrzega sobie, że w związku ze zmianą pewnych okoliczności wskazanych w komunikacie, ma prawo do dokonania ponownej oceny, jaki wskaźnik typu RFR powinien docelowo zastąpić WIBOR.
Wśród wskaźników referencyjnych możemy wyróżnić między innymi takie wskaźniki jak WIBOR, WIRON, LIBOR, SARON, EURIBOR, SOFR, SONIA, WIBID.
Czym są wskaźniki referencyjne RFR i jak mogą zastąpić WIBOR?
W dniu 29 marca 2024 roku Komitet Sterujący Narodowej Grupy Roboczej ds. reformy wskaźników referencyjnych podjął decyzję o rozpoczęciu procesu przeglądu i analizy wskaźników alternatywnych dla WIBOR typu Risk Free Rate (RFR). Przegląd będzie obejmował zarówno WIRON, jak i inne możliwe indeksy lub wskaźniki.
Wskaźniki RFR są obliczane na podstawie rzeczywistych transakcji rynku międzybankowego. Wskaźniki RFR są stawkami overnight, obliczanymi codziennie. Wyznaczane są w odniesieniu do rzeczywistych stawek obserwowanych na rynku.
Wskaźniki RFR podawane są po okresie, którego dotyczą (składają się z historycznych danych), podczas gdy wskaźniki takie jak WIBOR publikowane są przed rozpoczęciem tego okresu. Wskaźnik WIBOR zawiera element ryzyka kredytowego, natomiast wskaźniki RFR nie zawierają one lub zawierają w niewielkim stopniu element ryzyka kredytowego.
Co więcej, stawka WIBOR dla każdej waluty jest opracowywana i obliczana przez jednego administratora, podczas gdy wskaźniki RFR dla każdej waluty są opracowywane i obliczane przez różnych administratorów w różnych krajach. Sprawia to, że dochodzi do różnic i cech charakterystycznych dla każdego ze wskaźników RFR.
Konstrukcja wskaźników RFR zakłada, że ich wartość jest ustalana na podstawie danych pochodzących z jednego dnia. Stąd też wprowadzenie stóp referencyjnych RFR może spowodować, że w przypadku umów, w których wskaźnik był 3 lub 6 miesięczny, potrzebę ich dostosowania.
Nie bój się pytać! Ważne jest, abyś rozumiał swoje prawa i możliwości. Skontaktuj się z naszym doświadczonym prawnikiem i dowiedz się jak wygląda unieważnienie WIBOR.
Jak zmiana wskaźnika referencyjnego wpływa na moje zobowiązania kredytowe?
Najczęściej stosowanym wskaźnikiem referencyjnym w Polsce jest wskaźnik WIBOR. Jest on obecny w większości umów kredytów złotówkowych ze zmiennym oprocentowaniem. Zmiana wysokości wskaźnika WIBOR zależy między innymi od wysokości stóp procentowych w Polsce. Natomiast o częstotliwości możliwej zmiany wysokości oprocentowania kredytu decyduje to, jaka stawka WIBOR znajduje się z naszej umowy kredytu. Jeżeli jest to WIBOR 3M to jest ona aktualizowana co 3 miesiące (a zatem zmiana wysokości raty będzie mieć miejsce co trzy miesiące). Jeżeli zaś w umowie występuje WIBOR 6M to aktualizacja oprocentowania będzie dokonywana co 6 miesięcy.
Czy przejście na stałe oprocentowanie jest korzystne w obecnej sytuacji rynkowej?
To czy obecnie warto przejść na oprocentowanie stałe, zależy od oceny sytuacji danego kredytobiorcy – zarówno finansowej i rodzinnej, jak i aktualnych warunków umowy kredytu, w tym wysokości kredytu i czasu pozostałego do spłaty. Największą wadą kredytu z oprocentowaniem zmiennym jest spory wzrost rat w przypadku podwyżek stóp procentowych. Do czasu gdy wyraźnie nie wzrosną stopy procentowe, kredyt ten jest tańszy niż przy oprocentowaniu stałym. Analogicznie więc kredyt z oprocentowaniem stałym jest droższy niż ze zmiennym w przypadku gdy stopy procentowe nie pójdą mocno w górę. W 2024 roku nie przewiduje się podwyżek stóp procentowych. Z drugiej jednak ewentualne obniżki stóp procentowych nie są pewne. Jak pokazała już historia, decyzje w sprawie stóp procentowych mogą zaskoczyć.
Przejście na oprocentowanie stałe to na pewno dobre rozwiązanie dla tych, którzy nie lubią ryzyka, a wolą mieć wszystko zaplanowane.
Jakie są zalety i wady zastąpienia WIBOR innymi wskaźnikami referencyjnymi w kredycie hipotecznym?
Zgodnie z unijnym rozporządzeniem BMR nowy wskaźnik nie powinien odbiegać od poprzedniego. Pod względem ekonomicznym stawki nowa i stara nie mogą się znacznie różnić. A zatem dla kredytobiorców likwidacja WIBOR i zastąpienie go innym wskaźnikiem referencyjnym nie będzie wiązać się z drastycznym spadkiem lub wzrostem raty kredytu.
Kredytobiorcy oczekują, aby główną zaletą zastąpienia WIBOR innym wskaźnikiem referencyjnym była niższa wysokość raty kredytu. Przewiduje się, że jest to możliwe, ale nie należy się spodziewać znacznych różnic. Jednak nowa stawka referencyjna może reagować z opóźnieniem na zmiany stóp procentowych. Warto przypomnieć, że oprocentowanie kredytu składa się nie tylko ze stawki referencyjnej, ale także z marży banku. Wysokość marży zależy zaś od polityki danego banku oraz indywidualnych negocjacji. A zatem skutki zmiany wskaźnika dla rat kredytu niekonieczne będą wiązały się ze znacznym spadkiem raty. Na ten moment ciężko jest to określić, w szczególności, że nie wiadomo, jaka dokładnie stawka referencyjna zastąpi WIBOR.
Autor: radca prawny Maciej Fiedorowicz WA-15162