Żadne orzeczenia TSUE dotyczące WIBOR jeszcze nie zapadły, dlatego też kredytobiorcy z niecierpliwością czekają na pierwszy wyrok TSUE. W lipcu 2024 roku do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wpłynęły cztery pytania Sądu Okręgowego w Częstochowie, które dotyczą wskaźnika WIBOR. Wskaźnik WIBOR znajduje się w większości umów złotówkowych ze zmiennym oprocentowaniem. Pojawiają się zatem pytania o wpływ TSUE na umowy kredytowe z WIBOR oraz konsekwencje decyzji TSUE dla kredytobiorców.
Jakie znaczenie ma WIBOR w kontekście TSUE?
WIBOR to wskaźnik, od którego wysokości zależy wysokość oprocentowania kredytu. Od dłuższego czasu wskazywano na pewne nieprawidłowości związane z umowami kredytowymi, w których występuje wskaźnik WIBOR. Teraz sprawą zajmie się TSUE, który odpowie na kilka ważnych pytań dotyczących stawki WIBOR. TSUE odniesie się m.in. do tego czy unijna dyrektywa 93/13 o ochronie konsumentów pozwala na badanie postanowień umownych dotyczących zmiennego oprocentowania w oparciu o wskaźnik referencyjny WIBOR, a także czy w przypadku uznania za nieuczciwe postanowienia o zmiennym oprocentowaniu opartym o WIBOR możliwe jest dalsze funkcjonowanie umowy. W sprawie rząd polski do 28 października 2024 roku ma przedstawić swoje stanowisko. Należy się jednak spodziewać, że będzie ono tożsame z argumentacją banków.
Jak orzeczenia TSUE mogą wpłynąć na WIBOR?
Pozytywne orzeczenie TSUE z pewnością spowoduje lawinę pozwów. Jednak orzeczenie to nie będzie obejmowało swoim zakresem wszystkich zagadnień i aspektów dotyczących umów złotówkowych ze wskaźnikiem WIBOR. Możliwe jest, że TSUE zajmie stanowisko dosyć oględnie, przerzucając decyzyjność w tym temacie na polskie sądy i nie przesądzając jednoznacznie o wadliwości wskaźnika WIBOR. To na sądach polskich będzie nadal spoczywał obowiązek analizy sprawy i każdej umowy kredytu indywidualnie. WIBOR w kontekście TSUE może zostać również zakwestionowany. Z pewnością banki mają się czego obawiać.
Czy WIBOR jest zgodny z regulacjami TSUE?
Przechodząc do tematu WIBOR a dyrektywy unijne, wskazać należy, że prawo unijne w wielu aktach dostrzega, jak ważna jest ochrona konsumentów. W kontekście prawa unijnego możemy co do wskaźnika WIBOR odwołać się m.in. do dyrektywy 93/13, która ma za zadanie chronić konsumentów w Unii Europejskiej przed nieuczciwymi warunkami w umowach dotyczących zakupu towarów i usług, w tym w umowach kredytowych. Wskazać także należy na unijne rozporządzenie BMR, do którego muszą stosować się wszystkie państwa członkowskie Unii. Rozporządzenie to nakłada na banki konkretne wytyczne, według których powinny być opracowywane wskaźniki referencyjne. Zgodnie z rozporządzeniem administrator gwarantuje, że wskaźnik oddaje rzeczywistość ekonomiczną w sposób rzetelny i dokładny, a dane, które wpływają na obliczenie, wskaźnika są rzetelne, kompletne i wysokiej jakości. Czy jednak WIBOR odpowiada tym wytycznym? Istnieją tutaj wątpliwości, które między innymi będzie wyjaśniał TSUE.
Jak decyzje TSUE mogą wpłynąć na kredytobiorców opartych na WIBOR?
Decyzje TSUE mogą wpłynąć na orzecznictwo polskich sądów w sprawach WIBOR, których już teraz z miesiąca na miesiąc przybywa. Wspomnieć należy, że początkowo orzecznictwo w sprawach frankowych także nie było jednolite. Dopiero z czasem sądy zaczęły wydawać prokonsumenckie wyroki.
Czas pokaże jak orzeczenia TSUE, wpływają na stawkę WIBOR. Temat WIBOR TSUE to temat z pewnością warty bieżącego monitorowania, zarówno w kontekście orzecznictwo unijnego, jak i polskich sądów. Kancelaria WIBOR od lat pomaga kredytobiorcom w sporach z bankami. Zachęcamy także do skorzystania z prostego narzędzia, jakim jest kalkulator WIBOR, przy pomocy którego sprawdzis,z co możesz zyskać.
Autor: radca prawny Maciej Fiedorowicz, nr wpisu WA-15162