Od czego zależy oprocentowanie kredytów w innych państwach? Czy WIBOR jest charakterystyczny dla polskiego systemu bankowego?
Oprocentowanie kredytów w innych krajach
Banki działające na polskim rynku od lat oferują umowy kredytowe o zmiennej stopie procentowej, oparte o wskaźnik WIBOR. Wskaźnik ten ma przy tym istotne znaczenie dla oprocentowania kredytów i w znacznym stopniu determinuje wysokość miesięcznej raty. Czy WIBOR jest również w innych krajach, czy też jest to wyłącznie specyfika polskiego systemu bankowego?
WIBOR (Warsaw Interbank Offer Rate) jest to stopa procentowa, po jakiej polskie banki udzielają pożyczek innym bankom. Już z samego rozwinięcia nazwy tego wskaźnika wynika, że jest on charakterystyczny dla polskiego rynku kredytowego. Wskaźnik WIBOR w innych krajach nie funkcjonuje. Oprocentowanie kredytów państw strefy euro zależy przede wszystkim od wysokości stóp procentowych określanej przez Europejski Bank Centralny. Oprocentowanie w innych krajach uwarunkowane jest również lokalnymi wskaźnikami referencyjnymi – odpowiednikami WIBOR w Polsce.
Oprocentowanie kredytów 2023 – Polska na tle innych krajów
Analizując dane dotyczące oprocentowania kredytów mieszkaniowych w krajach UE, można dojść do przykrej konkluzji, że kredyty hipoteczne w Polsce należą do najdroższych w Europie. Ze statystyk z jesieni 2022 r. wynika, że przeciętne oprocentowanie kredytu mieszkaniowego w Polsce wynosiło 9,07%. Dla porównania we Francji w analogicznym okresie było to 1,70%, a w Niemczech 3,06%. Polskie kredyty są znacznie droższe nawet od kredytów w krajach o zbliżonym potencjale ekonomicznym przykładowo oprocentowanie kredytów na Słowacji to 2,87%, w Czechach 6,12%, a na Węgrzech (walczących z inflacją wyższą niż w Polsce) 8,8%.
Dlaczego więc oprocentowanie kredytów mieszkaniowych w krajach UE jest niższe niż w Polsce? Wpływ mają na to dwa podstawowe czynniki. Po pierwsze stopy procentowe NBP są wyższe nie tylko od tych wskazanych przez Europejski Bank Centralny, ale również, w większości wypadków, od stóp procentowych w krajach UE znajdujących się poza strefą euro. Drugim powodem, niższego oprocentowania kredytów w krajach UE jest niewielki odsetek kredytów o stałej stopie procentowej w ofercie kredytowej polskich banków. Podczas gdy w Polsce zdecydowana większość kredytów opiera się na oprocentowaniu zmiennym, to np. na Węgrzech jest to jedynie 0,6% rynku kredytowego (dane z 2022 r.).
Kredyty hipoteczne w Europie – najtańsze i najdroższe
Oprocentowanie kredytów hipotecznych w Europie jest bardzo zróżnicowane. Różnice w oprocentowaniu pomiędzy poszczególnymi krajami UE wynoszą nawet 6-7%, co przekłada się na istotne rozbieżności kwotowe. Niestety Polska w dalszym ciągu posiada jedne z najdroższych kredytów w Unii Europejskiej z przeciętnym oprocentowaniem wynoszącym ok. 8,5%. Na przeciwnym biegunie znajduje się Malta, w której wysokość oprocentowania w czerwcu 2023 r. wynosiła przeciętnie 2,30%. Co ciekawe, niektóre z krajów byłego Bloku Wschodniego również pochwalić mogą się bardzo korzystną wysokością stóp procentowych, przykładowo w Bułgarii wynoszą one nieco ponad 2,5%
Kredyty w Niemczech Oprocentowanie
Oprocentowanie kredytów hipotecznych w Niemczech jest ponad dwukrotnie niższe niż w Polsce. Niemcy, z przeciętnym oprocentowaniem w czerwcu 2023 r. wynoszącym 4,06% plasują się poniżej unijnej średniej.
Kredyt hipoteczny w Hiszpanii
W Hiszpanii oprocentowanie kredytów hipotecznych należy do najniższych w Europie. Kredyty te oprocentowane są średnio 3,75% w skali roku.
Kredyt hipoteczny w Czechach
Również nasi południowi sąsiedzi mogą pochwalić się niższym oprocentowaniem niż Polska. Przeciętnie dla kredytów hipotecznych wynosi ono ok. 5,40% w skali roku.
Kredyt hipoteczny na Węgrzech
Węgry to obecnie jedyny kraj Unii Europejskiej z oprocentowaniem kredytów hipotecznych wyższym niż w Polsce. Na Węgrzech kredyty oprocentowane są rekordowo wysoką stawką wynoszącą 10,06%.
Umowy WIBOR – wsparcie kancelarii
Umowy o WIBOR mogą potencjalnie generować różnego rodzaju problemy. Wiążą się one przede wszystkim z trudnymi do przewidzenia zmianami kursu wskaźnika WIBOR, a w efekcie z ryzykiem wzrostu rat kredytów o zmiennym oprocentowaniu. Nic więc dziwnego, że na polskim rynku prawnym na popularności zyskują kancelarie specjalizujące się w sprawach WIBOR.
Autor: radca prawny Maciej Fiedorowicz, nr wpisu WA-15162