Najwyższa Izba Kontroli opublikowała raport dotyczący ustalania WIBOR. Nie jest on optymistyczny i może jeszcze bardziej zwiększyć wątpliwości co do zgodności z prawem zapisów o WIBOR zawartych w umowach kredytowych. Z raportu NIK, przeprowadzonego za okres 2019-2022 wynika przede wszystkim, że brak jest jakiejkolwiek faktycznej kontroli ustalania wysokości WIBOR.
Kontrola banków oraz spółki GPW Benchmark (administratora stawek WIBOR) odbywała się „zza biurka” bez faktycznego wizytowania w/w instytucji. Analizie poddawano jedynie otrzymywane dane, nie żądano jakichkolwiek innych dokumentów, czy wyjaśnień. Nie wykorzystywano również wszystkich możliwości kontroli przewidzianych przez przepisy prawa. NIK w raporcie podniósł również, że krajowe przepisy nie przewidują sankcji administracyjnych ani karnych za nieudzielenie informacji KNF, mimo że wymaga tego unijne rozporządzenie BMR.
Co ciekawe NIK zamierzał skontrolować GPW Benchmark, ale spółka odmówiła wpuszczenia kontrolerów NIK, wskazując, że nie podlega kontroli tej instytucji.
Jak ustala się WIBOR?
Żeby lepiej zrozumieć raport NIK, warto dowiedzieć się, w jaki sposób ustalany jest WIBOR. Wskaźnik ten regulowany jest przez największe banki krajowe. WIBOR oblicza się w ramach tzw. procedury fixingu tj. z uwzględnieniem średniej arytmetycznej ze stóp procentowych wskazanych przez banki.
Po zgłoszeniu przez banki propozycji wysokości stopy procentowej tzw. agent kalkulacyjny odrzuca dwie najwyższe i dwie najniższe oferty (w przypadku gdy w fixingu bierze udział co najmniej 10 banków – co powinno być regułą), a z pozostałych wylicza się średnią arytmetyczną. Jeżeli w procesie wyliczania WIBOR bierze udział 8-9 banków, agent odrzuca po jednej skrajnej wartości, w przypadku gdy banków jest jeszcze mniej, w ogóle nie dokonuje się odrzucenia skrajnych wartości stawki procentowej. W sprawach taki warto skorzystać z profesjonalnego podmiotu, jakim jest kancelaria WIBOR. Wstępną wartość możliwego do uzyskania roszczenia można wyliczyć za pomocą prostego w obsłudze narzędzia, jaki jest kalkulator WIBOR.
Autor: radca prawny Maciej Fiedorowicz WA-15162