Z inicjatywy Ministerstwa Finansów od 2023 r. obserwujemy stopniowy proces zastępowania WIBOR nowym wskaźnikiem – WIRON. Przejście z WIBOR na WIRON zostało rozciągnięte w czasie, docelowo proces ten zakończyć powinien się w 2025 r. kiedy to dojdzie do całkowitej likwidacji WIBOR. Warto odpowiedzieć sobie na pytanie dlaczego tak właściwie rząd chce zastąpić WIBOR?
Czytaj również: Kto ustala WIBOR?
W jaki sposób rząd i instytucje nadzoru finansowego reagują na problemy związane z WIBOR-em?
Od momentu rozpoczęcia cyklu podwyżek stóp procentowych, zapoczątkowanego w październiku 2021 r., kredytobiorcy zaczęli zdawać sobie sprawę z problemów związanych z WIBOR-em. Wraz z podwyżką stóp procentowych, spowodowanych rosnącą inflacją, zaczął również rosnąć WIBOR. Wzrost wartości wskaźnika referencyjnego WIBOR pociągnął za sobą natomiast zwiększenie się wysokości rat kredytów o zmiennym oprocentowaniu. W skrajnych przypadkach raty potrafiły wzrosnąć nawet dwukrotnie, co w istotny sposób pogorszyło sytuację kredytobiorców.
Niezadowolenie społeczne było na tyle duże, że w sprawę zaangażował się rząd i instytucje nadzoru finansowego. W efekcie pojawił się projekt zmiany wskaźnika WIBOR na inne wskaźniki referencyjne. W ten sposób podjęto decyzję o zmianie wskaźnika WIBOR na WIRON.
Czy likwidacja WIBOR ma na celu poprawę sytuacji kredytobiorców, a jeśli tak, to w jaki sposób?
Likwidacja WIBOR i zastąpienie tego wskaźnika WIRON-em ma w założeniu poprawić sytuację kredytobiorców. W tym miejscu dobrze jest przybliżyć w jaki sposób wskaźniki referencyjne wpływają na wysokość raty kredytu. Przy kredytach o zmiennym oprocentowaniu oprocentowanie raty zależne jest od dwóch czynników. Pierwszym z nich jest marża banku, co do zasady stała wartość, określona w treści umowy. Istotniejszym jest drugi element – zmienny wskaźnik referencyjny, dotychczas głównie WIBOR, w najbliższym czasie zastępowany WIRONEM.
Zmiana wskaźników referencyjnych wpływa więc na zmianę wysokości raty – w zależności od kierunku zmiany spadek lub wzrost. Inflacja jaka towarzyszyła nam od ostatnich 2 lat wybiła poziom WIBOR do dawno nie odnotowywanych poziomów. W efekcie doprowadziło to do bardzo dużego wzrostu rat kredytów.
Obecnie dość trudno jednoznacznie stwierdzić, czy zmiana wskaźnika WIBOR na WIRON pomoże kredytobiorcom. Pierwsze kredyty z WIRON oferowane są dopiero od lipca 2023 r. Wstępna analiza ofert kredytu WIRON prowadzi jednak do wniosków, że WIRON w niewielkim stopniu wpłynie na spadek raty kredytu. Z uwagi na fakt, że bank proponuje wyższą marżę przy kredycie WIRON, niż miało to miejsce przy umowach opartych o WIBOR obecnie różnica oprocentowania jest nieznaczna.
WIRON – ile wynosi?
Jak zostało już wyżej wskazane, mimo że do całkowitej zmiany wskaźnika WIBOR na WIRON dojdzie dopiero w 2025 r., już w 2023 r. wysokość rat części nowych kredytów zależna będzie od wskaźnika WIRON. Warto więc odpowiedzieć sobie na pytanie ile wynosi obecnie wskaźnik WIRON?
Każdorazowo dane dotyczące aktualnych wysokości WIRON oraz jego wartości archiwalnej sprawdzić można na stronie internetowej administratora WIRON tj. GPW Benchmark S.A. (https://gpwbenchmark.pl/). Z informacji opublikowanych przez GPW Benchmark S.A. wynika, że pod koniec listopada 2023 r. wartość WIRON 3M wynosi około 5,19 %, a wartość wskaźnika WIRON 6M jest nieco wyższa i wynosi – około 5,69%.
Czy można unieważnić kredyt WIBOR?
Kredytobiorcy, dotknęły problemy wysokich rat kredytów WIBOR, powinni rozważyć wytoczenie powództwa o unieważnienie WIBOR. Pozew WIBOR może doprowadzić do stwierdzenia przez sąd nieważność kredytu co zobliguje bank do zwrotu kredytobiorcy wszystkich wpłaconych przez niego środków. Jest to niezwykle korzystne rozwiązanie, gdyż kredytobiorca otrzymałby w takim wypadku zwrot rat wraz z odsetkami, ale też prowizji, czy innych opłat manipulacyjnych. Kredytobiorca musiałby zwrócić bankowi jedynie czystą kwotę faktycznie wypłaconego kapitału. W procesie o unieważnienie WIBOR warto zasięgnąć pomocy prawników kancelarii WIBOR.
Autor: radca prawny Maciej Fiedorowicz WA-15162