Sankcja kredytu darmowego to jedna z możliwości przysługujących kredytobiorcom w walce z nieuczciwymi postanowieniami umowy kredytu. Czy sankcja kredytu darmowego dotyczy również kredytu hipotecznego i może stanowić alternatywę dla pozwów WIBOR?
Czym jest sankcja kredytu darmowego?
Regulacje dotyczące sankcji kredytu darmowego zawiera Ustawa o kredycie konsumenckim. Z treści art. 45 tej ustawy wprost wynika prawo konsumenta – kredytobiorcy, w określonych w ustawie przypadkach, do złożenia kredytodawcy pisemnego oświadczenia o skorzystaniu z tej instytucji, w efekcie czego kredytobiorca może zwrócić kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie.
W efekcie zastosowania sankcji kredytu darmowego, ekonomiczny skutek dla kredytobiorcy zbliżony jest do unieważnienia umowy frankowej lub WIBOR. Jeżeli bowiem kredytobiorca skutecznie skorzysta z sankcji kredytu darmowego to ma on obowiązek zwrotu bankowi jedynie czystej kwoty kapitału.
Sankcja kredytu darmowego a kredyt hipoteczny
Wielu kredytobiorców z pewnością zastanawia się, czy sankcja kredytu darmowego znajdzie również zastosowanie przy kredytach hipotecznych?
Sankcja kredytu darmowego to instytucja ujęta w ustawie o kredycie konsumenckim, kredyty hipoteczne są natomiast od 22 lipca 2017 r. objęte przepisami ustawy o kredycie hipotecznym, gdzie taka instytucja nie występuje. Tym samym sankcja kredytu darmowego może mieć zastosowanie wyłącznie do kredytów hipotecznych udzielonych pomiędzy 19 grudnia 2011 r., a 21 lipca 2017 r. Pozostałe kredyty hipoteczne nie są objęte ustawą o kredycie hipotecznym, a tym samym sankcja kredytu darmowego ich nie obejmuje.
Powyższe stanowisko o dopuszczalności stosowania sankcji kredytu darmowego do kredytów hipotecznych potwierdza również najnowsze orzecznictwo sądowe. Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 9 lutego 2022 r. wskazał, że sankcja kredytu darmowego może mieć zastosowanie do umów kredytu hipotecznego zwartych po 18 grudnia 2011 r., a przed wejściem w życie ustawy o kredycie hipotecznym.
Sankcja kredytu darmowego – jakie warunki i przesłanki muszą zostać spełnione?
Wyżej opisana możliwość skorzystania z sankcji kredytu darmowego w stosunku do kredytów hipotecznych nie oznacza, że każda umowa kredytu darmowego nadaje się do zastosowania tej instytucji. Spełnione muszą zostać jeszcze określone warunki tak co do samego kredytu, jak i postanowień umownych w nim zawartych.
Sankcja kredytu darmowego znajdzie zastosowanie do umów kredytu:
- w których kwota kredytu nie przekracza 255 550,00 zł lub równowartości tej kwoty w walucie obcej (tylko taki kredyt uznawany jest za kredyt konsumencki);
- podpisanych po dniu 17 grudnia 2011 r.;
- w których kredytobiorca ma status konsumenta;
- w których kredytobiorca spłacał wszystkie raty w terminie;
- w których nie upłynął więcej niż rok od ostatnich działań z kredytem tj. np. od spłaty całego kapitału;
- w których kredyt nie jest zabezpieczony nieruchomością.
Do najczęściej występujących przesłanek zastosowania instytucji sankcji kredytu darmowego zaliczyć można natomiast:
- brak określenia czasu obowiązywania umowy;
- brak określenia rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania i całkowitej kwoty do zapłaty w dacie zawarcia umowy;
- brak szczegółowego objaśnienia zasad spłaty kredytu w tym w jaki sposób (na kapitał, czy odsetki) zaliczane będą raty kredytu;
- brak wyszczególnienia postanowień o możliwości przedterminowej spłaty kredytu oraz procedur takiej spłaty;
- brak informacji o innych dodatkowych kosztach i opłatach jakie kredytobiorca musi ponieść w związku z zawarciem umowy kredytu;
Pozew WIBOR
W związku ze wskazanymi wyżej ograniczeniami do zastosowania sankcji kredytu darmowego względem umów o kredyt hipoteczny, dobrą alternatywą dla kredytobiorców może być założenie unieważnienie umowy WIBOR. Dowiedz się więcej o pozew WIBOR.
W sprawach sądowych WIBOR można wystąpić z dwoma podstawowymi roszczeniami. Pierwszym z nich jest roszczenie o usunięcie wskaźnika WIBOR z zapisów umowy. Uwzględnienie takiego powództwa doprowadzić powinno do usunięcia przez sąd postanowień dotyczących wskaźnika WIBOR z treści umowy kredytowej. Umowa kredytu złotówkowego byłaby dalej ważna, ale kredytobiorca płaciłby znacznie niższe raty – do oprocentowania nie byłby zaliczany wskaźnik WIBOR.
Znacznie dalej idącym roszczeniem jest żądanie unieważnienia umowy kredytu złotowego. Wyrok sądowy stwierdzający nieważność umowy kredytowej obligowałoby bank do zwrotu kredytobiorcy wszystkich wpłaconych przez niego środków m.in. rat wraz z odsetkami, ale też prowizji, czy innych opłat manipulacyjnych. Kredytobiorca musiałby zwrócić bankowi jedynie czystą kwotę faktycznie wypłaconego kapitału. W tym zakresie skutek byłby więc analogiczny jak przy sankcji kredytu darmowego.
Autor: radca prawny Maciej Fiedorowicz, nr wpisu WA-15162
Źródło: https://um.warszawa.pl/waw/konsument/-/sankcja-darmowego-kredytu-