Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wielokrotnie już zajmował stanowisko w kwestiach dotyczących sporów konsumentów z przedsiębiorcami (w tym instytucjami finansowymi takimi jak banki). Z orzeczeń TSUE wielokrotnie wybrzmiewało, że to konsument pozostaje stroną słabszą pod względem informacyjnym i pod względem możliwości działania i należy mu się należyta ochrona. Orzecznictwo TSUE jest pomocne w sprawach związanych z kredytami złotówkowymi z oprocentowaniem zmiennym opartym o WIBOR.
Głośne orzeczenia TSUE
Przede wszystkim wskazać należy na jedną z najgłośniejszych spraw polskich, nad którą w dniu 3 października 2019 roku pochylił się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Jest to sprawa Państwa Dziubak przeciwko bankowi Raiffeisen dotycząca tzw. kredytu frankowego (C-260/18). TSUE potwierdził wówczas, że sąd krajowy zobowiązany jest usunąć nieuczciwe postanowienia z umowy. Wskazano również, że prawo Unii Europejskiej nie przeciwstawia się uznaniu umowy kredytu za nieważną, jeśli w świetle prawa krajowego, po usunięciu nieuczciwych postanowień nie mogłaby dalej istnieć. Było to orzeczenie, które spowodowało, że tysiące frankowiczów pełnych nadziei ruszyło do sądów. Obecne orzecznictwo w sprawach frankowych pokazuje, że walka z bankiem się opłaciła. Sprawy dotyczące kredytów frankowych są w ponad 90% rozstrzygane na korzyść kredytobiorców.
Należy także przytoczyć najnowsze orzeczenia TSUE wydane 15 czerwca 2023 r. (sygn. C-287/22, C-520/21). W orzeczeniach tych TSUE wypowiedział się w dwóch bardzo istotnych kwestiach. Po pierwsze, wskazał, że banki nie mają prawa domagania się od kredytobiorców wynagrodzenia za korzystanie z kapitału kredytu. Po drugie, sądy nie mogą odmówić zabezpieczenia roszczenia kredytobiorcy na czas postępowania sądowego jeżeli „takie zabezpieczenie jest konieczne dla przyszłego orzeczenia”.
Orzeczenia TSUE a WIBOR
Te i wiele innych orzeczeń TSUE mają potencjalnie wpływ także na sprawy kredytobiorców złotówkowych posiadających kredyty ze wskaźnikiem WIBOR. Podobnie jak i w sprawach frankowiczów, tak i w sprawach dotyczących WIBOR banki nie wywiązywały się w sposób prawidłowy ze spoczywającego na nich obowiązku informacyjnego, jak również mogły w sposób dowolny wpływać na wysokość zobowiązania kredytobiorcy poprzez kształtowanie wskaźnika WIBOR. Oczywiście sądy rozpoznające sprawy WIBOR nie są związane orzeczeniami TSUE, mogą jednak odwoływać się do ich treści, rozstrzygając w sprawach kredytobiorców złotówkowych.
Zmniejszenie raty kredytu WIBOR
Kilka słów więcej należy dodać na temat zabezpieczeń, jakich sądy mogą udzielać na czas trwania postępowania sądowego. W sprawach dotyczących WIBOR zabezpieczenie polega zwykle na tym, że kredytobiorca płaci jedynie część kapitałową wraz ze stałą marżą banku. Z umowy kredytu znika zaś WIBOR. Uzyskanie takiego zabezpieczenia sprawia, że rata kredytu istotnie spada. Obecnie nie ma jeszcze ukształtowanej linii orzeczniczej w przedmiocie kredytów złotówkowych opartych o WIBOR i udzielanych zabezpieczeń, jednak znaczenie może mieć tu orzeczenie C-287/22 dotyczące zabezpieczenia roszczeń kredytobiorców frankowych. Przychylne podejście TSUE wyrażone w powyższym wyroku, może zachęcić sądy do udzielania zabezpieczeń roszczeń kredytobiorców złotówkowych. Dotychczasowe prokonsumenckie stanowisko TSUE wzmacnia z pewnością argumentację przywoływaną w pozwach WIBOR.
Źródło: https://finanse.uokik.gov.pl/kredyty-hipoteczne/wazne-wyroki-tsue-dla-bankow-i-kredytobiorcow/