Wskaźnik referencyjny to pojęcie dla wielu niezrozumiałe. Jest ono jednak niezwykle istotne, bowiem wysokość wskaźnika referencyjnego stanowi podstawę do ustalenia stopy procentowej w umowach kredytowych. Wskaźniki referencyjne są stosowane powszechnie na rynkach finansowych, dlatego też dobrze jest bliżej im się przyjrzeć. Co warto o nich wiedzieć?
Wskaźnik referencyjny – definicja
Wskaźnik referencyjny, znany również jako stopa bazowa, służy jako punkt odniesienia do określenia oprocentowania różnych produktów finansowych, takich jak kredyty, pożyczki czy obligacje. Jeśli wskaźnik referencyjny zmienia się, oprocentowanie produktów finansowych, które na niego wpływa, również może się zmienić. Wskaźniki referencyjne stanowią ważny element w ustalaniu oprocentowania wielu produktów finansowych oraz w monitorowaniu zmian w warunkach rynkowych.
Kto opracowuje wskaźniki referencyjne?
Wskaźniki referencyjne opracowują administratorzy, które mają być podmiotem niezależnym, ale podlegającym nadzorowi organu publicznego (w Polsce jest to Komisja Nadzoru Finansowego). Zadaniem administratorów jest m.in. gromadzenie i analizowanie danych niezbędnych do wyliczenia danego wskaźnika, a także samo jego wyliczenie poprzez stworzenie i zarządzenie odpowiednimi mechanizmami. Na wartość wskaźnika wpływ ma sytuacja ekonomiczno – gospodarcza. Wyznaczając wartość wskaźnika, administrator gwarantuje, że oddaje on rzeczywistość rynkową. Cały proces wyznaczania wskaźnika ma być rzetelny oraz spójny z obowiązującymi regulacjami.
Wskaźnik referencyjny – rozporządzenie BMR
Rozporządzenie BMR wprowadziło nowe standardy i przepisy dotyczące wskaźników referencyjnych, które miały na celu poprawienie przejrzystości, uczciwości i niezawodności procesu ustalania tych wskaźników. Rozporządzenie wprowadziło regulacje dotyczące nadzoru nad administratorami wskaźników referencyjnych oraz ich użytkownikami.
Rozporządzenie BMR wprowadziło m.in. obowiązek posiadania przez każdy bank planu awaryjnego na wypadek istotnej zmiany lub zaprzestania dalszego opracowywania wskaźników referencyjnych. Samo wprowadzenie rozporządzenia BMR miało na celu zwiększenie zaufania do wskaźników referencyjnych oraz zapewnienie uczciwości w procesie ich ustalania.
Alternatywny wskaźnik referencyjny
Alternatywny wskaźnik referencyjny to wskaźnik, który stosuje się jako odniesienie (alternatywę) w celu zastąpienia wskaźnika referencyjnego, którego opracowywania zaprzestano. Wskaźnik alternatywny powinien odzwierciedlać podobne uwarunkowania gospodarcze lub rynek, co wskaźnik referencyjny, który widnieje w danej umowie czy instrumencie finansowym.
Zamiennik wskaźnika referencyjnego – czym jest?
Do zamiennika wskaźnika referencyjnego odnosi się rozporządzenie BMR, które zakłada, że zamiennik może zostać wyznaczony w stosunku do takiego wskaźnika referencyjnego, który jest istotny z punktu widzenia stabilności finansowej w UE lub w danym państwie członkowskim. Zamiennik może wyznaczyć Komisja Europejska lub organ krajowy. Wyznaczenie zamiennika wskaźnika referencyjnego oznacza, że będzie on, z mocy prawa, stosowany we wszystkich umowach, o ile nie ma w nich klauzuli awaryjnej lub jest ona nieodpowiednia. Celem wyznaczenia zamiennika wskaźnika referencyjnego jest zapobieżenie sytuacji, w której umowy nie mogłyby być wykonywane lub istniałaby co do nich niepewność prawna. Tutaj jako przykład można podać sytuację, w której dla wskaźnika LIBOR CHF został wprowadzony zamiennik, w postaci stopy składanej SARON. Co warte zaznaczenia, nie wiązało się to z koniecznością zawarcia odpowiedniego aneksu do danej umowy, a miało miejsce z mocy prawa.
Wskaźniki referencyjne w umowach
Wśród wskaźników referencyjnych możemy wyróżnić między innymi:
- WIBOR
- WIRON (który docelowo ma całkowicie zastąpić wskaźnik WIBOR)
- LIBOR
- SARON
- EURIBOR
- WIBID
- CIBOR (stosowany w Danii)
- BUBOR (stosowany na Węgrzech)
R. pr. Maciej Fiedorowicz WA-15162