Sygnaliści nie mają dobrych początków w kulturze polskiej. Często odbierani są w odmienny sposób niż powinni. Pozycję sygnalisty powinno się promować bowiem jego celem jest zgłaszanie naruszeń, które mają wpłynąć na poprawę warunków miejsca pracy i zwiększyć bezpieczeństwo. Kim jest sygnalista? Czym zajmuje się sygnalista? Kto może być sygnalista? Co może zgłosić sygnalista? Jakie prawa przysługują sygnalistom?
Sprawdź również: Manipulowanie WIBOR
Kim jest sygnalista?
Sygnalistą jest osobą fizyczną, której zadaniem jest zgłaszanie wewnątrz organizacji, np. swoim przełożonym lub na zewnątrz, np. organom ścigania lub podmiotom nadzorującym, naruszenia, o których dowiedział się w związku z wykonywaniem obowiązków zawodowych w zakładzie pracy.
Czym zajmuje się sygnalista?
Rolą sygnalisty jest zgłaszania wszelkich nieprawidłowości, które mogą z jednej strony świadczyć o zaniechaniu lub działaniu wbrew przepisom prawa. Sygnalista może bez żadnych konsekwencji zgłosić przełożonemu wszelkie nieprawidłowości występujące w zakładzie pracy. W przypadku braku reakcji ze strony przełożonego, sygnalista może dane nieprawidłowości zgłosić nawet do organów ścigania. Sygnalistą zostaje osoba, która posiada odpowiednie dowody potwierdzające zachodzące nieprawidłowości w ramach zakładu pracy.
Ile zarabia sygnalista?
Sygnalista jako że działa na rzecz całej organizacji w imię dobra wspólnego, nie otrzymuje żadnego wynagrodzenia. W praktyce zatem sygnalista nie ma żadnych korzyści finansowych ze swoich działań, może jednak wpłynąć na poprawę funkcjonowania zakładu pracy.
Kto może być sygnalista?
Sygnalistą może być w zasadzie każda osoba mniej lub bardziej związana z danym podmiotem, czyli na przykład:
- pracownik, były pracownik lub kandydat do pracy,
- osoba prowadząca działalność na własny rachunek,
- akcjonariusz lub wspólnik,
- klient,
- osoba będąca członkiem organu administracyjnego, zarządzającego lub nadzorującego przedsiębiorstwa,
- wolontariusz, stażysta, który niekoniecznie otrzymuje wynagrodzenie.
Co może zgłosić sygnalista?
Sygnalista może złożyć różne zawiadomienia dotyczące nieprawidłowości. Co może zgłosić sygnalista? Poniżej przykłady:
- informacje oraz uzasadnione podejrzenie, dotyczące potencjalnego lub zaistniałego naruszenia prawa,
- nieprawidłowości w procesie rekrutacji,
- nieprawidłowości w negocjacjach poprzedzających zawarcie umowy, w których uczestniczyła,
- informację dotyczącą próby ukrycia nadużyć.
Jakie prawa przysługują sygnalistom?
Sygnalista jest chroniony przed działaniami odwetowymi oraz próbami lub groźbami zastosowania takich działań. Wobec sygnalisty zakazane są działania polegające na:
- odmowie nawiązania stosunku pracy,
- wypowiedzeniu lub rozwiązaniu bez wypowiedzenia stosunku pracy,
- obniżeniu wysokości wynagrodzenia za pracę,
- wstrzymaniu awansu albo pominięciu przy awansowaniu,
- zdegradowaniu pracownika na niższe stanowisko pracy.
Powyższej ochronie podlega również sygnalista, który świadczy pracę lub usługę na innej podstawie niż stosunek pracy. W przypadku, gdy w stosunku do sygnalisty dopuszczono się działań odwetowych, sygnaliście przysługuje odszkodowanie.
Obowiązkiem pracodawcy jest zagwarantowanie sygnalistom ochrony poprzez wdrożenie środków ochrony sygnalistów, rozwiązań zapobiegającym działaniom odwetowym oraz procedury zgłoszeń wewnętrznych. Prócz tego pracodawca zobowiązany jest do prowadzenia rejestru zgłoszeń, w związku z tym jest on również administratorem danych, zawartych w tym rejestrze.
Autor: radca prawny Maciej Fiedorowicz, nr wpisu WA-15162
