W latach 2021-2022, tak w Polsce, jak i za granicą, inflacja konsekwentnie wzrastała. Wzrost inflacji z natury swej prowadzi do podwyższania cen produktów, jest więc zjawiskiem negatywnym dla przeciętnego konsumenta.
Podejmowane próby walki z inflacją, przejawiające się m.in. podwyższaniem stóp procentowych, a w efekcie wzrost rat kredytów ze zmiennym oprocentowaniem uderzają natomiast w kredytobiorców. W roku 2023 inflacja zaczęła w końcu spadać. Obecnie wiele osób zadaje sobie pytanie czy inflacja w Polsce w 2024 r. dalej będzie spadać, a w konsekwencji jakie są prognozy inflacji na bliższą i dalszą przyszłość.
Sprawdź również: pomoc złotówkowiczom
Inflacja w Polsce dane historyczne
Informacje na temat inflacji są jawne i publikowane przez Główny Urząd Statystyczny. Z danych historycznych obejmujących ostatnie 20 lat jednoznacznie wynika, że polskiej gospodarce niemal przez cały czas towarzyszyło zjawisko inflacji. Co istotne była to inflacja relatywnie niewielka, dość wspomnieć, że w XXI w., przed rokiem 2022, nigdy nie zdarzyło się, żeby inflacja osiągnęła wartość dwucyfrową.
Z reguły wskaźnik inflacji wahał się w przedziale ok. 2-5% w ujęciu rok do roku. Oznacza to, że o taką też mniej więcej wartość, co roku, wzrastały koszty towarów i życia w Polsce.
Z najniższą inflacją mieliśmy do czynienia w latach 2003, na przełomie 2004 i 2005 r. oraz w pierwszej połowie 2014 r. W tym czasie inflacja rzadko kiedy dochodziła do poziomu 1%. Towarzyszący nam do dzisiaj trend wzrostowy inflacji związany jest przede wszystkim z okresem ostatnich 3 lat i zjawiskami geopolitycznymi – jak pandemia COVID-19, czy wojna w Ukrainie.
Ciekawym okresem jest przedział między lipcem 2014 r., a październikiem 2016 r. kiedy to w Polsce w ogóle nie było zjawiska inflacji, występowała natomiast deflacja. Tłumacząc najprościej deflacja jest to sytuacja, w której wartość nabywcza pieniądza rośnie, a w konsekwencji spadają ceny towarów na rynku. Wystąpienie deflacji w Polsce miało bezpośredni związek z sytuacją globalną i istotnym spadkiem cen surowców na światowych rynkach.
Inflacja w Polsce najnowsze dane 2024
Najnowsze dane o inflacji w Polsce są dużo bardziej optymistyczne niż w analogicznym okresie rok temu. Obecnie inflacja utrzymuje się na niższym poziomie niż na początku 2023 r.
Średnioroczna inflacja za rok 2023 wynosi jednak ponad 11%, jest to więc wciąż bardzo wysoki odczyt. Obecnie znane są wstępne dane za styczeń 2024 r. Inflacja w styczniu 2024 r. osiągnęła najniższy poziom od prawie 3 lat. Aktualny poziom inflacji będzie dokładnie znany dopiero w marcu, po dokonaniu korekty wstępnych danych opublikowanych przez GUS, przez co ostatecznie wskaźnik inflacji może okazać się nieco inny. Obecne przewidywania wskazują na spadek inflacji w marcu, a następnie wzrost w kwietniu.
Warto przypomnieć wypowiedź Prezesa Narodowego Banku Polskiego Adama Glapińskiego z października 2023 r. – „Inflacja jest 8,2 proc., zaraz, w następnym miesiącu będzie 7 proc. z czymś. Na koniec roku będzie między 6 a 7 proc. (…) Około połowy przyszłego roku będzie 5 proc., czyli już zejdziemy do inflacji pełzającej”
Inflacja styczeń 2024 r.
Zgodnie z komunikatem GUS według wstępnych danych w styczniu 2024 r. ceny towarów i usług konsumpcyjnych wzrosły o 3,9% w porównaniu z analogicznym miesiącem ub. roku. W stosunku do poprzedniego miesiąca ceny towarów i usług wzrosły o 0,4%. Wskaźniki inflacji bazowej za styczeń 2024 r. będzie znany dopiero w marcu.
Inflacja luty 2024 r.
Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że w lutym 2024 roku indeks cen towarów i usług konsumpcyjnych (CPI) był o 2,8% wyższy w porównaniu z analogicznym miesiącem ubiegłego roku.
Inflacja marzec 2024 r.
Wszystko wskazuje na to, że w marciu 2024 r. odnotujemy najniższą wartość inflacji w tym roku. Będzie mieściła się ona w celu inflacyjnym (wyniesie ok. 2,4%), lecz nie oznacza to, że NBP osiągnie cel inflacyjny. Na potwierdzenie marcowego odczytu danych musimy jednak zaczekać. Przewiduje się, że w kwietniu 2024 r. dojdzie do wzrostu inflacji m.in. z uwagi na podwyżkę stawki VAT na żywność.
Ile będzie trwać inflacja?
Prognozowanie inflacji na przyszłość jest zadaniem trudnym i z gruntu obarczonym ryzykiem błędu. Na inflację wpływa wiele czynników zewnętrznych, związanych z sytuacją geopolityczną na świecie, jak również kierunki polityki monetarnej, ekonomicznej i socjalnej w kraju.
Wielu z pewnością zadaje sobie pytania – czy inflacja dalej będzie spadać w 2024 r. oraz kiedy skończy się inflacja?
Zgodnie z prognozami ekspertów inflacja w roku 2024 powinna dalej wyhamowywać, ale raczej wolniej niż miało to miejsce w 2023 r. Niestety obniżenie inflacji do tego poziomu w dalszym ciągu nie przyniesie spodziewanego spadku cen, a jedynie spowolnienie dalszego wzrostu kosztów życia (tzw. dezinflacja).
Ciężko oszacować ile będzie trwać inflacja na obecnym wysokim poziomie. Ekonomiści prognozując inflację nawet do 2030 r. wskazują, że pierwszym momentem, w którym na stałe powrócimy do akceptowalnego (ok. 3-4%) wskaźnika inflacji będzie rok 2025. Raz jeszcze trzeba jednak przypomnieć, że prognozy takie należy traktować z dozą nieufności, gdyż wzrostów i spadków inflacji w dłuższej perspektywie zwyczajnie nie da się przewidzieć z dużą dokładnością.
Autor: radca prawny Maciej Fiedorowicz WA-15162