Unieważnienie umowy kredytowej nie oznacza zerwania umowy, a jej nieistnienie w ogóle. Umowa nieważna uważana jest za niezawartą. Obecnie temat unieważnienia umów kredytowych jest stale obecny w sądach za sprawą frankowiczów, jednak osoby posiadające kredyty złotówkowe również w niektórych przypadkach mogą dochodzić nieważności umowy kredytu.
Czy unieważnienie umowy kredytowej oznacza automatyczne zerwanie umowy?
Unieważnienie umowy kredytowej oznacza, że należy ją traktować tak, jakby w ogóle nigdy nie została zawarta. Dlatego też nie jest to wypowiedzenie, prawo do odstąpienia od umowy kredytowej czy rozwiązanie umowy kredytowej. Stwierdzenie nieważności umowy kredytu powoduje, że nie wywołuje ona żadnych skutków prawnych – kredyt nie jest zaciągnięty, a zatem nie jesteśmy zobowiązani do comiesięcznej jego spłaty.
Skorzystaj z pomocy doświadczonych prawników, którzy pomogą Ci w walce o sprawiedliwość – unieważnienie umowy WIBOR.
Jakie są skutki unieważnienia umowy kredytowej dla kredytobiorcy i banku?
Nieważność umowy kredytu powoduje, że wszelkie świadczenia uiszczone na jej podstawie świadczenia są świadczeniami nienależnymi. Stwierdzenie nieważności spornej umowy powoduje obowiązek dokonania zwrotu wzajemnych świadczeń pomiędzy stronami umowy, stosownie do przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu.
A zatem skutki unieważnienia umowy kredytowej dla kredytobiorcy i banku będą opierały się na wzajemnym rozliczeniu między stronami. Co do zasady, kredytobiorca powinien więc zwrócić bankowi otrzymaną od niego kwotę kapitału (bez odsetek i kosztów dodatkowych), bank zaś powinien zwrócić kredytobiorcy wszelkie wpłacone przez niego raty kredytowe i inne opłaty oraz składki.
W uchwale z 16 lutego 2021 r. Sąd Najwyższy wskazał, iż „stronie, która w wykonaniu umowy kredytu, dotkniętej nieważnością, spłacała kredyt, przysługuje roszczenie o zwrot spłaconych środków pieniężnych jako świadczenia nienależnego (art. 410 §1 w związku z art. 405 k.c.) niezależnie od tego, czy i w jakim zakresie jest dłużnikiem Banku z tytułu zwrotu nienależnie otrzymanej kwoty kredytu” (III CZP 11/20).
Co istotne, unieważnienie umowy kredytu frankowego wiąże się także z nieważnością ustanowionych zabezpieczeń spłaty kredytu takich jak hipoteka. Konsekwencje prawne unieważnienia umowy kredytowej są zatem daleko idące. Zawsze należy indywidualnie ocenić dany przypadek i to czy w danych okolicznościach unieważnienie umowy kredytu będzie najlepszym rozwiązaniem, czy też może korzystniejsze będzie usunięcie postanowień niedozwolonych przy pozostawieniu bytu umowy.
Jakie są procedury unieważnienia umowy kredytowej?
Aby unieważnić umowę kredytu, konieczne jest wniesienie pozwu do sądu. W pozwie należy wnieść o ustalenie nieważności umowy kredytu i wykazać merytoryczną zasadności żądania ustalenia nieważności umowy oraz interes prawny w takim ustaleniu. Poprzez wydanie przez sąd orzeczenia ustalającego nieważność spornej umowy, zniesiona zostaje na moment orzekania niepewność stanu prawnego, a co za tym idzie wątpliwości stron postępowania co do ważności łączących ich stosunków prawnych.
Po wniesieniu pozwu do sądu, sąd doręczy pozew pozwanemu i zobowiąże go do zajęcia stanowiska. Postępowanie w przypadku unieważnienia umowy kredytowej wymaga znajomości przepisów prawa oraz odpowiedniej argumentacji prawnej. Niezwykle ważne jest odpowiednie przygotowanie pozwu, dlatego też warto zwrócić się o pomoc do doświadczonej kancelarii, jaką jest kancelaria WIBOR
Autor: radca prawny Maciej Fiedorowicz, nr wpisu WA-15162